Rejestracja spółki Komandytowo-Akcyjnej (SK-A)
Charakterystyka SK-A
SK-A jest spółką osobową mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. SK-A jest specyficzna w tym sensie, że stanowi swego rodzaju syntezę dwóch form prawnych: sp. komandytowej – a dokładniej sp. jawnej – oraz sp. akcyjnej (zob. więcej: Art. 125 KSH red. Jara 2020, wyd. 3/Bieniek/Marchaj, Legalis).
PAMIĘTAJ! w przeciwieństwie do spółek kapitałowych, nie istnieje SK-A „w organizacji”.
Wspomniana specyfika SK-A widoczna jest jeśli spojrzymy na obowiązujący w niej reżim prawny. Otóż, w sprawach nieuregulowanych w Kodeksie spółek handlowych (dokładnie w dziale IV, obejmującym art. 125 KSH i nast.), do SK-A stosuje się:
1) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – odpowiednio przepisy dotyczące sp. jawnej;
2) w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące sp. akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
SK-A prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Zasady budowy nazwy (firmy) spółki określa art. 127 KSH. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”. Ustawodawca dopuszcza używanie w obrocie skrótu „S.K.A.”. Niemniej, jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, to nazwa SK-A powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Nie wyklucza to oczywiście zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Ilu wspólników potrzeba do założenia spółki komandytowo-akcyjnej?
W spółce komandytowo-akcyjnej występują dwie kategorie wspólników:
- komplementariusz oraz
- akcjonariusz.
Tym pierwszym zostało powierzone prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. To właśnie ci wspólnicy – jak wspomniano wyżej – ponoszą pełną odpowiedzialność majątkową. Dodatkowo wspólnik ten odpowiada za zobowiązania spółki w sposób solidarny i subsydiarny. Natomiast akcjonariusze – są raczej traktowani jak inwestorzy pasywni – których główne zadanie sprowadza się do wniesienia wkładu na pokrycie kapitału zakładowego, a później do czerpania zysków z działalności prowadzonej przez SK-A. Odpowiedzialność tych ostatnich za zobowiązania spółki została co do zasady wyłączona. Dodatkowo są oni także odseparowani od zarządzania spółką oraz nie mogą jej reprezentować. Akcjonariusz ma prawo reprezentowania spółki jedynie jako pełnomocnik (zob. więcej: art. 125 KSH red. Jara 2020, wyd. 3/Bieniek/Marchaj, Legalis).
W kontekście wspólników, powstaje pytanie czy można utworzyć jednoosobową spółkę komandytowo-akcyjną? Problematyka ta – jak i wiele innych – budzi spory w literaturze. Niemniej opowiedzieć należy się za dopuszczalnością założenia jednoosobowej SK-A. Ponadto dopuszczalne będzie również następcze skupienie wszystkich akcji spółki w ręku jej jedynego komplementariusza. W rezultacie jedna osoba będzie występować w podwójnej roli – zarówno komplementariusza jak i akcjonariusza (zob. więcej m.in.: art. 125 KSH Bieniak 2020, wyd. 7/M. Bieniak, Legalis).
Statut spółki komandytowo-akcyjnej
Dokument ten stanowi podstawowy akt regulującym strukturę i funkcjonowanie SK-A. Sporządzenie, a następnie podpisanie statutu, to pierwsza i najważniejsza czynność od której zaczyna się tworzenie i zakładanie spółki.
Statut SK-A powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i powinien zawierać następujące elementy:
1) firmę i siedzibę;
2) przedmiot działalności;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych;
8) organizację WZ i RN, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie RN.
Prócz wyżej wymienionych obowiązkowych elementów, statut może także zawierać postanowienia dodatkowe, które modyfikują, dostosowują bądź rozszerzają przepisy względnie obowiązujące (zob. szerzej: art. 130 KSH red. Jara 2020, wyd. 3/Bieniek/Marchaj, Legalis).
Kapitał zakładowy i wkłady
Kapitał zakładowy SK-A powinien wynosić co najmniej 50 000 PLN. W literaturze, wskazuje się, że kapitał zakładowy stanowi sumę wartości nominalnych akcji spółki, przy czym minimalna wartość nominalna akcji wynosi 1 grosz. Kapitał ten jest kwotowo oznaczony w umowie spółki. Pamiętajmy, że może być on podany w sztywnej kwocie albo określony „widełkowo” (art. 310 § 2 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 KSH). Kapitał zakładowy spółki tworzony jest z wkładów akcjonariuszy, a także tych komplementariuszy, którzy są jednocześnie akcjonariuszami. Do wkładów wnoszonych na kapitał zakładowy stosować należy zasady dotyczące wnoszenia wkładów w spółce akcyjnej (zob.: art. 126 KSH red. Strzępka 2015, wyd. 7/Pinior, Legalis).
Obowiązek wniesienia wkładów stanowi elementarne zobowiązanie ciążące na wspólnikach każdej spółki.
Walne zgromadzenie
Walne zgromadzenie (WZ) stanowi jeden z organów spółki. WZ może być zwyczajne albo nadzwyczajne. Prawo uczestniczenia w WZ ma akcjonariusz oraz komplementariusz także w przypadku, gdy nie jest akcjonariuszem SK-A. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementariuszem, daje prawo do jednego głosu na WZ, chyba że statut stanowi inaczej. Nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu. Podobnie – każda akcja objęta lub nabyta przez komplementariusza daje prawo do jednego głosu.
Kodeks spółek handlowych określa przypadki, kiedy uchwała WZ jest konieczna. I tak m.in. uchwały WZ wymaga:
1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;
2) udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
3) udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;
4) wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej;
5) rozwiązanie spółki.
Są także kategorie uchwał, które wymagają zgody wszystkich komplementariuszy:
1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom;
2) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom;
3) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania;
4) zbycia nieruchomości spółki;
5) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego;
6) emisji obligacji;
7) połączenia i przekształcenia spółki;
8) zmiany statutu;
9) rozwiązania spółki;
10) innych czynności przewidzianych w dziale niniejszym lub w statucie.
Z kolei zgody większości komplementariuszy wymagają uchwały w sprawach:
1) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom;
2) sposobu pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy;
3) innych czynności przewidzianych w statucie.
Ustanowienie rady nadzorczej
W SK-A powołanie rady nadzorczej (RN) zasadniczo jest fakultatywne. Obowiązkowo należy ustanowić radę nadzorczą jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób. Zasadniczo, członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje WZ.
PAMIĘTAJ! Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem RN.
Zadaniem rady nadzorczej jest sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Mimo, że KSH odsyła w określonych sytuacjach do odpowiedniego stosowania przepisów o SA, do rady nadzorczej SK-A nie stosuje się przepisów art. 383 KSH. Rada nadzorcza może jednak delegować swoich członków do czasowego wykonywania czynności komplementariuszy w przypadku, gdy żaden z komplementariuszy uprawnionych do prowadzenia spraw spółki i do jej reprezentowania nie może sprawować swoich czynności.
Rejestracja spółki komandytowo-akcyjnej
SK-A powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Zgłoszenie SK-A do rejestru przedsiębiorców to ostatnia czynność konieczna do jej zarejestrowania. Przepisy KSH nie określają wprost kto jest uprawniony do zgłoszenia spółki do rejestru. W przypadku SK-A należy rozważyć, czy powyższe uprawnienie, a zarazem obowiązek, przysługuje założycielom spółki, czyli osobom, które działały w imieniu spółki przed jej rejestracją i podpisały statut, czy też będzie to uprawnienie przysługujące przyszłym komplementariuszom jako uprawnienie wynikające z przyszłych kompetencji do reprezentowania spółki? Za najbardziej przekonywające należy uznać stanowisko drugie (zob.: art. 133 KSH red. Jara 2020, wyd. 3/Bieniek/Marchaj, Legalis).
Termin na zgłoszenie spółki do KRS to 7 dni licząc od zajścia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, czyli podpisania statutu spółki wraz z oświadczeniami o objęciu akcji.
Ważne dokumenty o jakich należy pamiętać przy składaniu wniosku – dokumenty te mogą różnić się w zależności czy mamy do czynienia z wkładami pieniężnymi czy niepieniężnymi czy mieszanymi. W szczególności należy pamiętać o złożeniu (zob. art. 133 w zw. z art. 320 KSH):
1) statutu wraz z CREWAN,
2) oświadczenia o pokryciu kapitału zakładowego – a dokładniej oświadczenia wszystkich komplementariuszy, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem;
3) potwierdzonego przez bank lub dom maklerski dowodu dokonania wpłaty na akcje – ale tutaj UWAGA! należy pamiętać, że SK-A przed wpisem do KRS nie założy raczej rachunku bankowego, przepisy o SA stosujemy „odpowiednio”,
4) w przypadku wkładów niepieniężnych – oświadczenie wszystkich komplementariuszy, że wniesienie do spółki aportów jest zapewnione przed określonym terminem,
5) w razie ustanowienia RN – dokument powołujący jej członków,
6) należy wskazać wysokość objętego kapitału zakładowego przed zarejestrowaniem (oświadczenie komplementariuszy),
7) sprawozdanie założycieli oraz opinia biegłego rewidenta (jeśli wymagane).
Rejestracja odbywa się online za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych (PRS), który dostępny jest pod adresem: https://prs.ms.gov.pl/.
Złożenie wniosku o rejestrację SK-A może złożyć także pełnomocnik – wtedy należy pamiętać o złożeniu pełnomocnictwa wraz z opłatą skarbową.
Zalety SK-A. W czym tkwi sekret jej popularności?
W odniesieniu do SK-A można stwierdzić, że ma ona swoje wzloty i upadki. Kilka lat temu cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem ze względu na korzystne zasady opodatkowania (pierwotnie ta nie była objęta podatkiem CIT). Od 1 stycznia 2014 r. argument ten utracił swoje znaczenie, ponieważ wraz z nowymi przepisami podatkowymi, które weszły w życie w tamtym czasie – SK-A została ukształtowana ostatecznie jako podatnik CIT.
Obecnie w erze Polskiego Ładu SK-A przeżywa prawdziwe odrodzenie. Nie można się temu dziwić, ponieważ wśród niekwestionowanych zalet SK-A możemy wymienić przede wszystkim:
1) możliwość łatwego dokapitalizowania spółki,
2) akcjonariusz nie ponosi żadnej odpowiedzialności,
3) brak obowiązku opłacania składek ZUS (żaden ze wspólników nie ma takiego obowiązku),
4) brak składki zdrowotnej,
5) komplementariusz może pomniejszyć swój podatek dochodowy (PIT) o podatek CIT, który zapłaciła spółka,
6) efektywne opodatkowanie to 17,3% bądź 19%,
7) brak obowiązku odprowadzania daniny solidarnościowej.
Minusem prowadzenia działalności w formie SK-A jest obowiązek wdrożenia elektronicznego rejestru akcjonariuszy (najczęściej prowadzony przez dom maklerski). Biorąc jednak pod uwagę korzyści wynikające z zawiązania spółki i prowadzenia przedsiębiorstwa w takiej formie, można stwierdzić, że obowiązek ten nie stanowi dużego obciążenia dla jej wspólników. Dodatkowo pamiętajmy, że uchwały WZ muszą być protokołowane przez notariusza.
Masz więcej pytań odnośnie tej formy prowadzenia działalności?
Nie zwlekaj i skontaktuj się z nami!
red. Alicja Olszar
