Likwidacja spółki komandytowo-akcyjnej

Wejście w życie tzw. Polskiego Ładu spowodowało, że wielu naszych klientów zdecydowało się założyć lub przekształcić swoje spółki w spółkę komandytowo-akcyjną (dalej także jako SKA). Wiązało się to przede wszystkim z faktem, że wspólnicy tej spółki nie byli zobowiązani do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Sytuacja ta ulegnie jednak zmianie od 01.01.2023 r. Komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej będą traktowani jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. To spowoduje, że będą zobowiązani do płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. W efekcie prowadzenie działalności w tej formie przestanie być już tak atrakcyjne. Tym bardziej, że prowadzenie spółki komandytowo-akcyjnej wiąże się z wieloma formalnościami- prowadzeniem pełnej księgowości oraz koniecznością protokołowania uchwał walnego zgromadzenia w formie notarialnej. Obowiązki te generują dodatkowe i znaczne koszty.

Z uwagi na powyższe, przedsiębiorcy, którzy obecnie działają w formie spółek komandytowo-akcyjnych mogą być zainteresowani zakończeniem działalności w tej formie. Wychodząc na przeciw przygotowałam wpis, o tym jak zlikwidować spółkę komandytowo-akcyjną. Oczywiście niewykluczone, że przedsiębiorcy będą bardziej zainteresowani przekształceniem w inną spółkę- np. spółkę komandytową lub spółkę z o.o. O tym jak tego dokonać przygotujemy jednak osobne wpisy.

Przepisy właściwe do rozwiązania spółki komandytowo-akcyjnej

Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, jednak przejawia pewne cechy właściwe dla spółek kapitałowych. Posiada kapitał zakładowy, a jednym z jej wspólników jest akcjonariusz. W rezultacie działalność tej spółki oparta jest nie tylko o przepisy właściwe dla spółek osobowych, ale także dla spółki akcyjnej.

W sprawach nieuregulowanych w Kodeksie spółek handlowych, do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się:

1) w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – odpowiednio przepisy dotyczące sp. jawnej;

2) w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące sp. akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Zasadniczym pytaniem jest więc to, jakie przepisy mają zastosowanie do likwidacji SKA?

Otwarcie likwidacji spółki komandytowo-akcyjnej

Pierwszym krokiem zmierzającym do rozwiązania SKA jest podjęcie przez walne zgromadzenie akcjonariuszy uchwały o rozwiązaniu spółki oraz o powołaniu likwidatora. Musi ona zostać zaprotokołowana przez notariusza. Uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki dla swej skuteczności wymaga większości 3/4 głosów oraz zgody wszystkich komplementariuszy (art. 415 § 1 KSH w zw. z art. 126 § 1 pkt 1 KSH oraz 146 § 2 pkt 9 KSH.).

• zgodę likwidatora na pełnienie funkcji wraz z jego adresem do doręczeń;
• uchwałę w sprawie rozwiązania spółki i powołania likwidatora, co następuje przez wskazanie numeru CREWAN;
• dowód uiszczenia opłaty w kwocie – 350,00 zł.

Pamiętać trzeba, że z chwilą otwarcia likwidacji spółka występuje pod dotychczasową firmą z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”. Inaczej mówiąc, jeśli dotychczas spółka działała pod firmą ABC spółka komandytowo-akcyjna, to od otwarcia likwidacji firma będzie brzmiała następująco: ABC spółka komandytowo-akcyjna w likwidacji.

Likwidatorzy

Jak już wskazano powyżej wraz z podjęciem uchwały o rozwiązaniu spółki podejmuje się uchwałę o wyborze likwidatorów. To właśnie oni reprezentują spółkę w okresie likwidacji oraz mają prawo do prowadzenia jej spraw w granicach wyznaczonych przez tzw. czynności likwidacyjne.
Zazwyczaj likwidatorami zostają komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki w chwili otwarcia likwidacji. Nie ma jednak przeszkód by likwidatorem została także inna osoba, bowiem statut spółki lub uchwała walnego zgromadzenia, powzięta za zgodą wszystkich komplementariuszy mogą wskazywać inne osoby. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy o likwidacji orzeka sąd, wówczas jest on uprawniony również do ustanowienia likwidatorów.
W stosunkach wewnętrznych likwidatorzy zobowiązani są stosować się do uchwał walnego zgromadzenia, jednak nie dotyczy to likwidatorów powołanych przez sąd.

Ogłoszenie w MSiG

Likwidatorzy mają obowiązek dwukrotnie ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie sześciu miesięcy od dnia publikacji ostatniego ogłoszenia. Ogłoszenie publikuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz także w innym piśmie, jeżeli statut spółki nakłada taki wymóg.

WAŻNE: Ogłoszenia te nie mogą być dokonywane w odstępie czasu dłuższym niż miesiąc ani krótszym niż dwa tygodnie.

W celu publikacji ogłoszenia należy złożyć wniosek na formularzu MSiG M1 w jednym z punktów przyjmowania ogłoszeń do Monitora Sądowego i Gospodarczego.

WAŻNE: Tego wniosku nie składa się przez Portal Rejestrów Sądowych.

Wniosek podlega opłacie, która zależy od ilości użytych w ogłoszeniu znaków (ok. 350,00 zł za jedno ogłoszenie).

Bilans otwarcia likwidacji

Na dzień otwarcia likwidacji, tj. podjęcia uchwały o rozwiązaniu spółki, likwidatorzy mają obowiązek sporządzić bilans otwarcia likwidacji, w którym wszystkie składniki aktywów należy przyjąć według ich wartości zbywczej. Bilans powinien zostać sporządzony w ciągu 15 dni od dnia otwarcia likwidacji. Dokument podpisują wszyscy likwidatorzy. Bilans ten następnie podlega zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie.

Niezależnie od obowiązku sporządzenia bilansu otwarcia likwidacji, likwidatorzy mają obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego według stanu na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji w spółce. Na ten dzień bowiem zamyka się księgi rachunkowe spółki. Obowiązek taki wynika z przepisu art. 45 ust. 1 w zw. z art. 12 ust. 2 RachunkU.

WAŻNE: Po upływie każdego roku obrotowego likwidatorzy zobowiązani są złożyć walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia sprawozdanie ze swej działalności oraz roczne sprawozdanie finansowe. Zatem otwarcie likwidacji nie ma wpływu na obowiązek sporządzania i zatwierdzania rocznego sprawozdania finansowego spółki.

Czynności likwidacyjne

W toku likwidacji, likwidatorzy powinni zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Od chwili otwarcia likwidacji celem likwidatorów spółki nie jest już bowiem prowadzenie przedsiębiorstwa, a podejmowanie czynności, które umożliwią zaspokojenie wierzycieli spółki oraz- jeśli pozostanie w spółce majątek- umożliwią wspólnikom udział w tym majątku. Likwidatorzy są uprawnieni do rozpoczynania nowych interesów jedynie wyjątkowo, gdy jest to niezbędne do zakończenia spraw w toku.

W okresie likwidacji obowiązuje zakaz wypłacania zysku (nawet w części) oraz zakazane jest dokonywanie podziału majątku spółki przed spłaceniem wszelkich zobowiązań.

Jeśli trakcie likwidacji spółki istnieją wierzytelności sporne lub jeszcze niewymagalne lub inne, które są spółce znane, ale co do których wierzyciele nie zgłosili swoich roszczeń w terminie wskazanym w ogłoszeniu o likwidacji, to sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia takich wierzytelności powinny zostać złożone do depozytu sądowego.

Podział majątku

Mimo, że do postępowania likwidacyjnego SKA zasadniczo stosuje się przepisy dotyczące spółek akcyjnych, to jednak należy stosować je odpowiednio, uwzględniając szczególny charakter SKA. W efekcie podział majątku na zasadach określonych w art. 474 KSH następuje jedynie w odniesieniu do akcjonariuszy spółki. Natomiast rozliczenie z komplementariuszami następuje na zasadach określonych w przepisach o spółce jawnej tj. art. 82 i 65 KSH (J. Strzępka (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2015).

Z uwagi na powyższe, podział między akcjonariuszy majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem roku od dnia ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwania wierzycieli. Podział następuje w stosunku do dokonanych przez każdego z akcjonariuszy wpłat na kapitał zakładowym, chyba, że statut stanowi inaczej. Jeżeli akcje uprzywilejowane korzystają z prawa pierwszeństwa przy podziale majątku, należy przede wszystkim spłacić akcje uprzywilejowane w granicach sum wpłaconych na każdą z nich, a następnie spłacić w ten sam sposób akcje zwykłe.

Natomiast majątek przypadający komplementariuszom dzieli się między nich bezpośrednio po spłacie wszystkich zobowiązań stosownie do art. 82 w zw. z art. 126 § 1 pkt 1 KSH, tj. zgodnie z postanowieniami statutu, a w ich braku spłaca się wspólnikom udziały.

Jeżeli majątek SKA nie wystarcza na spłatę udziałów i zobowiązań, zgodnie z art. 83 w zw. z art. 126 § 1 pkt 1 KSH powstały niedobór dzieli się między komplementariuszy, ponieważ to oni ponoszą osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Niedobór dzieli się między wspólników zasadniczo zgodnie z postanowieniami statutu spółki, a w ich braku w stosunku, w jakim wspólnicy uczestniczą w stracie (Z. Jara (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2022).

Wykreślenie spółki z KRS

Po przeprowadzeniu wszystkich czynności likwidacyjnych, w celu zakończenia procesu likwidacji spółki koniecznym jest sporządzenie sprawozdania likwidacyjnego na dzień poprzedzający podział majątku. Musi ono zostać ogłoszone w siedzibie spółki oraz zatwierdzone przez walne zgromadzenie akcjonariuszy. Jeżeli walne zgromadzenie zwołane w celu zatwierdzenia sprawozdania nie odbyło się z powodu braku kworum, a z praktyki wynika, że może się tak zdarzyć, bowiem akcjonariusze mogą już nie być zainteresowani losami spółki, to likwidatorzy mogą dokonać ogłoszenia w siedzibie spółki oraz złożyć wniosek o wykreślenie spółki, bez zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego.

Ostatnim krokiem likwidacji SKA jest złożenie wniosku do KRS o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców. Rozwiązanie spółki następuje bowiem z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Wniosek obecnie składa się w formie elektronicznej przez Portal Rejestrów Sądowych. Do wniosku należy dołączyć m.in. sprawozdania likwidacyjne wraz z protokołem z walnego zgromadzenia oraz dowód dokonania opłaty w kwocie 600,00 zł.

Na koniec, po wykreśleniu spółki z KRS o jej rozwiązaniu likwidatorzy zobowiązani są jeszcze zawiadomić właściwy urząd skarbowy, przekazując odpis sprawozdania likwidacyjnego.

Księgi i dokumenty spółki rozwiązanej powinny być oddane na przechowanie osobie wskazanej w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia. W braku takiego wskazania, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.

Przeczytaj także:

Zakładanie spółek za granicą

Spółka w organizacji

Prokura jako szczególny rodzaj pełnomocnictwa

Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością