Wyczerpanie prawa do znaku towarowego
Jako kancelaria prawna zarejestrowaliśmy już rzeszę znaków towarowych na całym świecie. Kwestia naruszania prawa do znaku towarowego to drugi temat, jaki pojawia się w zapytaniach wysyłanych do naszej kancelarii. Czy właściciel znaku może zabronić przedsiębiorcy publikowania zdjęcia jego produktu m.in. w celu jego dalszej odsprzedaży? Czy zatem np. recenzja produktu posiadającego określoną renomę na Instagramie jest dozwolona? Zapraszamy do lektury niniejszego artykułu, gdzie rozwiejemy wątpliwości temacie używania znaków towarowych innych przedsiębiorców.
Znak towarowy na towarze przeznaczonym do dalszej odsprzedaży
Najogólniej o wyczerpaniu mówi się, że dotyczy sytuacji, kiedy podmiot, któremu przysługuje prawo na zarejestrowany znak towarowy wprowadził samodzielnie towary oznaczone swoim znakiem na rynek lub nastąpiło to za jego zgodą. Traci on zatem niejako kontrolę na tym znakiem w zakresie wprowadzonych na rynek towarów. W kwestii wyczerpania znaku towarowego podstawę do rozważań stanowi ustawa Prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 155 w/w ustawy:
1. Prawo ochronne na znak towarowy nie rozciąga się na działania dotyczące towarów ze znakiem, polegające w szczególności na ich oferowaniu do sprzedaży lub dalszym wprowadzaniu do obrotu towarów oznaczonych tym znakiem, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą.
2. Nie stanowi również naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy import oraz inne działania, o których mowa w ust. 1, dotyczące towarów oznaczonych tym znakiem towarowym, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego przez uprawnionego lub za jego zgodą.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli przemawiają za tym uzasadnione względy, które pozwalają uprawnionemu sprzeciwić się dalszej dystrybucji towarów, w szczególności jeżeli po wprowadzeniu do obrotu zmieni się lub pogorszy stan towarów.
Podstawą zatem użycia cudzego znaku towarowego jest kwestia wprowadzenia tego znaku do obrotu na terytorium RP bądź EOG. Z kolei zgodnie z art. 156 Prawa własności przemysłowej prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania w obrocie przez inne osoby m.in. : zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi. Używanie takich oznaczeń jest dozwolone tylko wówczas, gdy jest zgodne z uczciwymi praktykami w przemyśle i handlu.
Wyczerpanie prawo do znaku towarowego w praktyce
Wyżej wskazane przepisy prawa dają zatem możliwość używania prawnie chronionych znaków w celach informacyjnych, pod warunkiem, że zostały wprowadzone już do obrotu i jest to zgodnie z uczciwymi praktykami w przemyśle i handlu. Potocznie nazywa się to użyciem referencyjnym w związku z tzw. wyczerpaniem prawa ochronnego na znak. Dla przykładu: jeśli ktoś kupi okulary określonej marki, które zostały już wprowadzone przez właściciela znaku do obrotu to ma prawo później je odsprzedać wskazując, że są to okulary tej marki czy publikując zdjęcie tych okularów, na których znajduje się logo producenta. Nie stanowić to będzie naruszenia przepisów dot. korzystania z cudzego znaku towarowego.
Orzecznictwo w tej kwestii jest dość szerokie. Sąd Najwyższy wypowiedział się n ten temat przy jednej ze spraw toczących się właśnie o użycie znaku w celach informacyjnych. Sąd ten stanął na stanowisku, że „takie działanie może być zatem uznane za dozwolone pod warunkiem, że nie wprowadza klientów w błąd co do istnienia powiązań gospodarczych i nie szkodzi reputacji znaku”. A contrario, nie jest więc legalne takie posługiwanie się znakiem, które stwarza ryzyko konfuzji odnośnie do tego, że przedsiębiorca należy do sieci handlowej i usługowej uprawnionego do znaku towarowego. Podmiot prowadzący np. sklep internetowy ma zatem prawo do informowania o marce sprzedawanych produktów i publikowania zdjęć tych produktów, które wykonał. Nie stanowić to będzie naruszenia prawa. Natomiast, gdyby w opisie produktu sprzedawca sugerował, że jest np. autoryzowanych sprzedawcą lub w jakikolwiek sposób współpracował z producentem, co nie pokrywałoby się z prawdą, to uznać to należy za łamanie prawa.
Legalne użycie znaku towarowego a kwestia grafik
W praktyce tematyka używania cudzych znaków towarowych sprawia wiele trudności, zarówno dla właścicieli znaków towarowych jak i osób, które postanowiły korzystać z cudzego znaku towarowego. Dla przykładu wskazać należy na popularne recenzje produktów, jakie od kilku lat pojawiają się w przestrzeni mediów społecznościowych. Jeśli dana osoba zakupiła np. kosmetyk i postanowiła go zrecenzować to opublikowanie zdjęcia tego towaru ukazującego zarejestrowany znak towarowy stanowi właśnie wyczerpanie przysługującego innemu podmiotowi prawa ochronnego do znaku towarowego. Kupiliśmy ten produkt, który wprowadzony został uprzednio do obrotu i mamy do tego prawo. Jeśli jednak zdecydowalibyśmy się na publikację samego znaku towarowego bez nawiązania do jego zakupu, czy dalszej odsprzedaży to nie spełniamy przesłanek wskazanych w powyższym przepisie. Tak, jak wspomnieliśmy wcześniej również wykorzystanie grafik, które zostały opublikowane na stronie producenta bez jego zgody (licencji) będzie łamaniem prawa, ale naruszenie to będzie dotyczyło kwestii wykorzystania cudzego utworu jakim są grafiki i zdjęcia, zatem podstawą prawną będzie nielegalne wykorzystanie własności intelektualnej, a zatem ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83).
Zwracamy uwagę, że w przypadku braku spełnienia wskazanych warunków i przesłanek, aby móc używać cudzego znaku towarowego powinniśmy być np. jego licencjobiorcą, a co za tym idzie podpisać stosowną umowę licencyjną z właścicielem znaku (wyłączną bądź niewyłączoną), ale jest to temat na dalej idące rozważania. Jeśli są Państwo zainteresowani współpraca z naszą kancelarią w kwestii rejestracji znaku towarowego, obrony praw do niego czy możliwości użycia czyjegoś znaku towarowego, zapraszamy do kontaktu pod adresem office@lawboxfirm.com.
r.pr. Ewelina Jasion
Przeczytaj także:
Klasyfikacja nicejska a rejestracja znaku towarowego
Znaki towarowe – rejestracja prawa ochronnego
Zastrzeżenie i rejestracja znaku towarowego w pigułce
