Spółka komandytowa
Spółka komandytowa jest jedną ze spółek osobowych. Co to oznacza? Funkcjonowanie tej spółki oparte jest przede wszystkim na osobistym udziale i zaangażowaniu wspólników w prowadzeniu spółki, a nie o kapitał, jak ma to miejsce w przypadku spółki z o.o. i spółki akcyjnej.
Spółki osobowe są tzw. ułomnymi osobami prawnymi, czyli jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, którym przepisy przyznają zdolność prawną. Zgodnie z art. 8 § 1 Kodeksu spółek handlowych spółka taka może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną.
Spółki osobowe mogą działać dopiero od chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców KRS, ponieważ nie przewidziano dla nich formy w organizacji.
Komplementariusz a komandytariusz
Spółka komandytowa to spółka, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Do założenia spółki komandytowej potrzebnych jest zatem co najmniej dwóch wspólników, z czego jak wskazano powyżej, jeden musi mieć status komplementariusza a jeden status komandytariusza. Nie można zatem założyć takiej spółki, w której będzie występowało dwóch komandytariuszy a jednocześnie nie będzie żadnego komplementariusza.
Odpowiedzialność wspólników
Za zobowiązania spółki komplementariusz ponosi odpowiedzialność nieograniczoną, a odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona. To właśnie różny zakres odpowiedzialności wspólników, tj. nieograniczona odpowiedzialność komplementariusza oraz ograniczona odpowiedzialność komandytariusza stanowią istotę spółki komandytowej. Komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem osobistym solidarnie z innymi komplementariuszami, ale egzekucja z ich prywatnego majątku może być prowadzona dopiero, gdy egzekucja z majątku samej spółki okaże się bezskuteczna. Zgodnie z KSH za zobowiązania sp. komandytowej komandytariusze odpowiadają zasadniczo do wysokości sumy komandytowej.
Suma komandytowa to oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli spółki. Stanowi ona górną granicę odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki. Ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza do wysokości sumy komandytowej oznacza, że w przypadku pokrycia przez niego zobowiązań spółki w kwocie równej sumie komandytowej jego odpowiedzialność w dalszym zakresie odpada, choćby egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna.
Dla przykładu: jeśli suma komandytowa dla danego komandytariusza zostanie ustalona w wysokości 5.000,00 zł, to jego odpowiedzialność za zobowiązania spółki zostanie ograniczona do kwoty 5.000,00 zł. W takim przypadku wierzyciel spółki będzie mógł dochodzić od tego komandytariusza spłaty należności przysługujących mu względem spółki maksymalnie do kwoty 5.000,00 zł. Należy jednak pamiętać, że komandytariusz do wysokości sumy komandytowej, odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. W efekcie wierzyciel spółki może dochodzić zaspokojenia z majątku osobistego komandytariusza, ale tylko do wysokości sumy komandytowej.
Suma komandytowa a wkład
Pojęcie sumy komandytowej nie jest tożsame z pojęciem wkładu. Suma komandytowa może być mniejsza, większa bądź równa wkładowi komandytariusza. Natomiast należy pamiętać, że wniesienie przez komandytariusza wkładu do spółki powoduje zmniejszenie jego odpowiedzialności w granicach rzeczywiście wniesionego wkładu. Wniesienie wkładu w wysokości równej wysokości sumy komandytowej zwalnia komandytariusza od osobistej odpowiedzialności za zobowiązana spółki. Z punktu widzenia komandytariusza korzystnym zatem jest wniesienie wkładu odpowiadającego sumie komandytowej.
Tutaj ponownie dla uproszczenia warto posłużyć się przykładem: jeśli suma komandytowa dla danego komandytariusza zostanie ustalona w wysokości 5.000,00 zł, to wniesienie wkładu w wysokości 5.000,00 zł lub wyższej spowoduje wyłączenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki. Jeśli natomiast wniesiony wkład będzie niższy niż suma komandytowa, np. wyniesie 3.000,00 zł, to komandytariusz będzie odpowiadał do kwoty różnicy pomiędzy wysokością sumy komandytowej a wartością wniesionego wkładu.
Wspólnicy wnoszą do spółki wkłady, które muszą zostać oznaczone w umowie spółki. Mogą być one pieniężne jak i niepieniężne. Pamiętać jednak należy, że wykonanie pracy lub świadczenie usług na rzecz spółki komandytowej może stanowić wkład komandytariusza tylko w sytuacji, gdy wartość wkładów pieniężnych oraz niepieniężnych (rzeczowych) wnoszonych przez tego komandytariusza pokrywa wysokość sumy komandytowej. Ma to związek z ograniczoną odpowiedzialnością komandytariusza, która może zostać wyłączona.
Zasady reprezentacji
W spółkach komandytowych, to komplementariuszom przysługuje uprawnienie w zakresie reprezentacji spółki. W umowie spółki można jednak wyłączyć całkowicie prawo do jej reprezentowania przez wskazanego komplementariusza, bądź ustanowić szczegółowe zasady reprezentacji, wskazując przykładowo, że uprawnienie to przysługuje każdemu komplementariuszowi samodzielnie, albo że konieczne jest współdziałanie kilku komplementariuszy. Co do zasady, prawo do reprezentowania spółki komandytowej nie przysługuje komandytariuszom. Mogą oni jednak działać w imieniu spółki w charakterze pełnomocnika lub prokurenta.
Prowadzenie spraw spółki komandytowej
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że prowadzenie spraw spółki jest czymś innym niż jej reprezentacja. Prowadzenie spraw skupia się przede wszystkim na relacjach wewnętrznych między wspólnikami, a reprezentowanie dotyczy stosunków zewnętrznych spółki z osobami trzecimi. Prawo do prowadzenia spraw sp. komandytowej posiadają komplementariusze. Komandytariusze nie mają natomiast ani prawa, ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że wspólnicy inaczej postanowią w umowie takiej spółki.
Rejestracja spółki komandytowej
Umowa spółki
- firmę i siedzibę spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
- oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;
- oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).
Zawarcie umowy spółki komandytowej może nastąpić na dwa sposoby. W formie tradycyjnej poprzez zawarcie umowy spółki u notariusza lub elektronicznej przy wykorzystaniu wzorca umowy w systemie s24 (zawarcie i podpisanie umowy odbywa się przez Internet).
Po zawarciu umowy spółki komandytowej należy uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy. W trybie s24 podatek należy ustalić i odprowadzić samodzielnie. Natomiast zawierając umowę u notariusza rozliczenia PCC dokona notariusz sporządzający umowę spółki.
Zgłoszenie do KRS
Po zawarciu umowy spółki należy dokonać zgłoszenia spółki komandytowej do rejestru przedsiębiorców krajowego rejestru sądowego. Od 1 lipca 2021 roku zgłoszenia można dokonać wyłącznie elektronicznie:
- za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych (gdy umowa była zawierana u notariusza);
- za pośrednictwem Portalu s24 (gdy umowa była sporządzana poprzez system s24).
Rejestracja przez system s24 pozwala załatwić wszystkie formalności związane z założeniem i rejestracją spółki przez Internet, a więc bez wychodzenia z domu. Po drugie nie jest wymagana wizyta u notariusza, co pozwala ograniczyć koszty (wybór formy tradycyjnej wymaga zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego). Niższa będzie także opłata sądowa. Z drugiej strony rejestracja przez Internet ogranicza wspólników przy kształtowaniu treści umowy spółki, gdyż umożliwia jedynie wybór wyraźnie wskazanych w systemie opcji.
- firmę, siedzibę i adres spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją;
- nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki – zaznaczenie tej okoliczności;
- sumę komandytową.
Wskazane powyżej informacje podaje się w dużej mierze przez wypełnienie odpowiednich pól w dostępnym w systemie formularzu z wnioskiem o rejestrację, więc nie ma potrzeby sporządzania oświadczeń w tym zakresie. Natomiast oprócz wypełnienia odpowiednich formularzy koniecznym jest dołączenie dodatkowych dokumentów.
Wniosek o rejestrację spółki składa się do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki. Wniosek ten podlega opłacie. W trybie tradycyjnym wynosi ona 600,00 zł (500,00 zł tytułem opłaty sądowej oraz 100,00 zł za ogłoszenie wpisu do MSiG), a w systemie s24- 350,00 zł.
Co po rejestracji?
W terminie siedmiu dni od dnia wpisu do KRS, spółka zobowiązana jest zgłosić informacje o swoich beneficjentach rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.
Jeśli spółka chce lub musi być czynnym podatnikiem VAT, to powinna złożyć wniosek o rejestrację do VAT. Wniosek składa się do Urzędu Skarbowego przed dniem, w którym zostanie wykonana pierwsza czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.
Dodatkowo spółka w terminie 21 dni od dnia uzyskania wpisu w KRS zobowiązana jest złożyć do Urzędu Skarbowego zgłoszenie identyfikacyjne w zakresie danych uzupełniających (m.in. dotyczących konta bankowego, miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej) na formularzu NIP-8.
Opodatkowanie
Spółki komandytowe objęte są podatkiem CIT. Oprócz podatku dochodowego od osób prawnych, który uiszcza spółka, wspólnicy muszą także odprowadzać podatek od wypłaconego zysku. Komplementariusze spółek komandytowych mają możliwość naliczony od ich zysku podatek pomniejszyć o podatek zapłacony przez spółkę proporcjonalnie do ich udziału w zysku, więc ich obciążenie podatkowe jest mniejsze.
ZUS
Wspólnicy spółki komandytowej będący osobami fizycznymi zobowiązani są odprowadzać z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
Jeśli interesuje Cię prowadzenie działalności w formie spółki komandytowej lub masz pytania dotyczące funkcjonowania tej spółki, to zapraszamy do kontaktu.
r. pr. Patrycja Jurczok-Garus
Przeczytaj również:
Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
Przekształcenie spółki komandytowo-akcyjnej w spółkę komandytową
Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
