Przekształcenie spółki jawnej w spółkę komandytowo-akcyjną

Ostatnimi czasy spółka komandytowo-akcyjna (SKA) dosyć mocno zyskała na atrakcyjności o czym więcej pisaliśmy w artykule pt.: Rejestracja spółki Komandytowo-Akcyjnej (SK-A). Fakt ten nie może dziwić, ponieważ obecnie SKA przejawia szereg korzyści w porównaniu z innymi formami prowadzania działalności gospodarczej.

Jaka spółka może się przekształcić?

Kodeks spółek handlowych (KSH) przewiduje, że właściwie każda ze spółek znana w polskim prawie może podlegać przekształceniu w SKA – a więc spółka jawna (SJ), spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna (PSA) oraz spółka akcyjna (SA) (spółka przekształcana). Również spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż SJ. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 4-6 KSH.

Warto także zwrócić uwagę, że prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą istnieje możliwość zmiany formy na SKA. Jest to poniekąd pewien „skrót myślowy”, ponieważ na gruncie obowiązujących przepisów prawa przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424 i 1086) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności bezpośrednio jedynie w jednoosobową spółkę kapitałową. Z powyższego wynika, że JDG może podlegać przekształceniu jedynie w spółkę kapitałową, a więc w sp. z o.o., SA bądź PSA. Innymi słowy w pierwszej kolejności JDG musi podlegać przekształceniu w jedną z wyżej wymienionych sp. kapitałowych, a dopiero później może podlegać przekształceniu w SKA. W efekcie przekształcenie JDG w SKA – choć możliwe – będzie składało się z dwóch etapów: najpierw przekształcenie najczęściej w sp. z o.o., a dopiero później w SKA.

PAMIĘTAJ! Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.

Zalety transformacji

Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej, z uwzględnieniem art. 576(1) KSH.

Spółka powstała na skutek transformacji staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru. Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Po transformacji spółki z jednej formy w inną, numery NIP oraz REGON pozostają niezmienione. Zmianie ulega jedynie numer KRS. Reguła ta nie ma zastosowania przy przekształceniu przedsiębiorcy jednoosobowego.
W trakcie całego procesu, znajdą odpowiednie zastosowanie przepisy dotyczące powstania spółki przekształconej, jeżeli przepisy KSH nie stanowią inaczej.

PAMIĘTAJ! Sp. przekształcona nie może powstać przez jej zawiązanie przy wykorzystaniu wzorca umowy.

Wymagania

W zależności z jakim typem spółki handlowej mamy do czynienia, należy zwrócić uwagę w pierwszej kolejności na przepisy ogólne KSH (a więc art. 551 – 570 KSH), a także na przepisy szczególne regulujące przekształcenie poszczególnych typów spółek (a więc art. 571 i nast.).

PAMIĘTAJ! Każdorazowo przekształcenie spółki z jednego typu w inny typ następuje jeśli oprócz wymagań ogólnych, o których mowa w rozdziale 1 KSH (a więc art. 551 i nast. KSH) następuje spełnienie wymogów szczególnych.

W trakcie całego procesu przepisy wymagają zasadniczo, aby:

1) sporządzić plan przekształcenia wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta (jeśli konieczna);

2) podjąć stosowną uchwałę;

3) powołać członków organów albo wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących spółkę;

4) dokonać w rejestrze przedsiębiorców wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

Jak widać, transformacja spółki wymaga spełniania szeregu wymogów. Jednym z podstawowych dokumentów jest sporządzenie w/w planu. W przypadku spółki kapitałowej, plan ten przygotowuje zarząd przekształcanej zaś w przypadku sp. osobowej – wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy podmiotu przekształcanego.

Plan sporządza się w formie pisemnej pod rygorem nieważności, zaś w sp. jednoosobowej plan musi być przygotowany się w formie aktu notarialnego. KSH przewiduje, że dokument ten musi zawierać przede wszystkim:

• ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu;
• w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową określenie wartości godziwej udziałów albo akcji wspólników.
• Załącznikami do planu są: – projekt uchwały; projekt umowy spółki przekształconej; a w razie zmiany formy w SA – wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej; sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień, o którym mowa w art. 558 § 1 pkt 1 KSH, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.

PAMIĘTAJ! Jedynie w razie przekształcenia w spółkę akcyjną w/w plan należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności oraz w celu ustalenia, czy wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej jest rzetelna.

Kolejnym ważnym elementem jest podjęcie uchwały o przekształceniu, która powinna zawierać co najmniej:

• typ spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona;
• wysokość kapitału zakładowego;
• zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
• nazwiska i imiona wspólników prowadzących sprawy spółki i mających reprezentować spółkę przekształconą;
• zgodę na brzmienie umowy spółki przekształconej.

Obecnie podjęcie uchwały o przekształceniu zastępuje zawarcie umowy spółki przekształconej albo zawiązanie przekształconej SA oraz powołanie organów spółki przekształconej.

Kolejnym ważnym elementem jest odpowiednie zawiadomienie wspólników o zamiarze zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu spółka zawiadamia wspólników o zamiarze podjęcia powyższej uchwały dwukrotnie – pierwsze powinno być dokonane nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia uchwały, a drugie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia. Zawiadomienie powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii biegłego rewidenta, a także określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy dotychczasowej spółki mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników, a także opinią biegłego rewidenta z badania tego planu, jeżeli została ona sporządzona, przy czym termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały o przekształceniu.
Pamiętajmy, że do powyższego zawiadomienia należy dołączyć projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt umowy spółki docelowej.

Przekształcenie spółki jawnej

SJ należy do grupy spółek osobowych, dlatego należy mieć na względzie, że przekształcenie sp. osobowej w inną sp. osobową (a więc w SKA) następuje, jeżeli oprócz wymagań, o których mowa była wyżej, za przekształceniem spółki wypowiedzieli się wszyscy wspólnicy. Zasada ta ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a wymóg jednomyślności wszystkich wspólników dotyczy zarówno wspólników prowadzących sprawy spółki, jak i wyłączonych od prowadzenia spraw (obejmuje zatem także komplementariuszy, komandytariuszy i akcjonariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej) (zob. kom. do art. 581 KSH, red. Jara 2020, wyd. 3/Zarębińska, Legalis).

Zmiana formy SJ, którą opisujemy w niniejszym artykule może posiadać dodatkowo kolejną niekwestionowaną zaletę. Jest nią możliwość skorzystania z tzw. trybu uproszczonego. Znajdzie on zastosowanie w sytuacji, kiedy w SJ wszyscy wspólnicy prowadzili jej sprawy. Wówczas nie stosuje się przepisów art. 557–561 KSH – przy czym nie dotyczy to obowiązku przygotowania dokumentów wymienionych w art. 558 § 2 pkt 1 i 2 KSH.

• przygotowania planu przekształcenia (art. 557–558 KSH);
• sprawozdania finansowego;
• zawiadomienia wspólników o zamiarze podjęcia uchwały w sprawie zmiany formy SJ (art. 560 KSH);
• zapewnienia wspólnikom praw do informacji (art. 561 KSH).

Katalog wyłączeń opisanych powyżej jest zamknięty i nie może być interpretowany w sposób rozszerzający (zob. więcej kom. do art. 581 KSH, red. Jara 2020, wyd. 3/Zarębińska, Legalis).

W rezultacie powyższego, ustawodawca ograniczył obowiązki spółek do minimum i nałożył na nie jedynie obowiązek opracowania następujących dokumentów:

• projektu uchwały w sprawie zmiany formy SJ (art. 558 § 2 pkt 1 KSH);
• projektu statutu SKA (art. 558 § 2 pkt 2 KSH).

PAMIĘTAJ! Jeśli w SJ wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, to zastosowanie uproszczonej procedury jest obligatoryjne.

W przypadku gdy zmiana brzmienia firmy (nazwy) dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki, SKA ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu „dawniej”, przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.

Statut spółki komandytowo-akcyjnej

Pomimo, że uchwała przekształceniowa zastępuje zawarcie umowy spółki docelowej – nie możemy zapominać, że KSH wymaga, by statut SKA zawierał określone elementy:

• firmę (nazwę) i siedzibę;
• przedmiot działalności (PKD);
• czas trwania, jeżeli jest oznaczony;
• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
• wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
• liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych;
• organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.

Konstytucja SKA powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego – oczywiście w przypadku procesu transformacji w SKA, to uchwała w zakresie zmiany formy spółki zastępuje obowiązek sporządzenia osobnego aktu notarialnego zawierającego taki statut, niemniej pamiętajmy, że każda jego zmiana (już po zakończeniu transformacji) będzie musiała być przeprowadzona przez notariusza i ujęta w protokole sporządzonym przez niego.

PAMIĘTAJ! minimalny kapitał zakładowy spółki SKA to 50.000,00 zł.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki

W przypadku zmiany SJ w SKA, KSH reguluje również regułę odpowiedzialności wspólników. Zgodnie z nią, wspólnicy SJ odpowiadają za zobowiązania tej spółki powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat, licząc od tego dnia (art. 584 KSH). Po upływie w/w okresu 3-letniego, odpowiedzialność wspólników ukształtowana na podstawie art. 584 KSH wygasa, a odpowiedzialna staje się spółka oraz jej wspólnicy na zasadach, które obowiązują wspólników SKA (o ile oczywiście z uwagi na upływ czasu nie doszło do przedawnienia roszczeń wierzycieli; zob. więcej kom. do art. 584 KSH, red. Jara 2020, wyd. 3/Zarębińska, Legalis).

Na skutek procesu transformacji spółki, możemy w rezultacie mieć do czynienia z brakiem zmiany zasad odpowiedzialności wspólnika po przekształceniu spółki – dotyczyć będzie to wspólników SJ, którzy otrzymają status komplementariusza w SKA bądź z ograniczeniem lub wyłączeniem odpowiedzialności wspólnika wskutek procesu zmiany typu spółki – dotyczyć będzie to wspólników SJ, którzy zostaną akcjonariuszami w SKA.

Jak widać, celem omawianego przepisu jest zarówno ochrona wierzycieli spółki, ale także niektórych wspólników spółki przekształcanej. Ochrona ta polega na udzieleniu tym podmiotom gwarancji, że ich pozycja nie ulegnie pogorszeniu przez okres kolejnych 3 lat licząc od dnia wpisu zmiany formy prawnej do KRS (zob. więcej kom. do art. 584 KSH, red. Jara 2020, wyd. 3/Zarębińska, Legalis).

Nie zapominajmy również, że osoby działające za spółkę przekształcaną odpowiadają solidarnie wobec spółki, wspólników oraz osób trzecich za szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem, sprzecznym z prawem albo postanowieniami umowy lub konstytucji spółki, chyba że nie ponoszą winy.

Reżim przepisów w SKA

SKA to dosyć „ciekawa” forma prowadzenia działalności gospodarczej. Zauważmy, że regulacja SKA w obowiązujących przepisach, nie jest autonomiczna, w tym sensie, że nasz ustawodawca dla określenia poszczególnych relacji prawnych występujących w SKA posłużył się techniką odesłań. Zgodnie z art. 126 KSH w sprawach nieuregulowanych w w przepisach KSH dotyczących stricte SKA, stosuje się do niej:

• w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – odpowiednio przepisy dotyczące SJ;
• w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące SA, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Co z podatkami?

Zgodnie z Ordynacją podatkową (OP) sp. osobowa zawiązana w wyniku przekształcenia innej spółki osobowej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki – tj. na podstawie art. 93a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. OP. Na gruncie ustawy o CIT w związku z przekształceniem nie dochodzi do powstania przychodu po stronie spółki przekształconej. W rezultacie przekształcenie to – w zakresie, w jakim dotyczy objęcia przez wspólników/akcjonariuszy udziałów/akcji także będzie operacją neutralną podatkowo. Pamiętajmy, że w rezultacie transformacji prawnej wspólnicy nie wnoszą do SKA żadnego wkładu, w zamian za który objąć mieliby udziały czy akcje.

Czynność dotyczące zmiany formy prawnej z SJ w SKA nie rodzi także obowiązków w zakresie VAT.

W przypadku zmiany SJ w SKA można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowych, co stanowi dodatkowe uproszczenia w toku całej procedury.

Omawiając powyższe kwestie, należy zwrócić uwagę, że w razie przeobrażenia SJ w SKA, ta ostatnia nie będzie miała możliwości skorzystać z niskiego 9% podatku CIT (w okresie dwóch lat licząc od dnia zmiany typu spółki). Pamiętajmy jednak, że w dalszym ciągu SKA posiada zalety, nad którymi warto się zastanowić. Na mocy obecnie obowiązujących przepisów komplementariusz może pomniejszyć swój podatek dochodowy (PIT) o podatek CIT, który zapłaciła spółka, zaś efektywne opodatkowanie w SKA wynosi 17,3% bądź 19%,

Zastanawiasz się czy SKA jest dla Ciebie?

Nie zwlekaj i skontaktuj się z naszą kancelarią!

red. Alicja Olszar

Przeczytaj także:

Zakładanie spółek za granicą

Przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę