Podział majątku likwidowanej spółki z o.o.
Na naszym blogu znajduje się już obszerny wpis dotyczący zasad likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością https://lawboxfirm.com/likwidacja-spolki-z-o-o. Możecie w nim przeczytać o tym, że głównym celem postępowania likwidacyjnego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest zakończenie jej działalności i doprowadzenie do ustania jej bytu prawnego. Pisałyśmy też o tym, że w ramach postępowania likwidacyjnego likwidatorzy powinni doprowadzić do spłaty zobowiązań i ściągnięcia wierzytelności, a jeśli po przeprowadzeniu czynności likwidacyjnych pozostanie majątek, to powinni dokonać jego podziału pomiędzy wspólników tej spółki. W tym artykule chcemy skupić się właśnie na zagadnieniu podziału majątku pozostałego po likwidacji spółki, w szczególności warunków, które muszą zostać spełnione by podział był możliwy.
Warunki podziału majątku spółki z o.o.
Upływ terminu
Podział majątku spółki z o.o. nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od daty publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o otwarciu likwidacji obejmującego wezwanie wierzycieli do zgłaszania wierzytelności. Do dokonania podziału majątku spółki z o.o. pomiędzy jej wspólników niezbędny jest więc upływ terminu 6 miesięcy od publikacji wyżej wskazanego ogłoszenia w MSiG. Dla obliczania tego terminu nie ma znaczenia dzień wpisu otwarcia likwidacji w KRS. Podział może więc nastąpić także przed tym wpisem.
Termin 6-miesięczny rozpocznie bieg wyłącznie, gdy ogłoszenie będzie zawierało wszystkie wymagane przez prawo elementy, tj. informację o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji oraz wezwanie wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia dokonania ogłoszenia. W przeciwnym razie pomimo jego publikacji nie będzie możliwe dokonanie podziału majątku spółki do czasu upływu 6 miesięcy od dnia dokonania publikacji prawidłowego ogłoszenia, a jeśli zostanie on dokonany, to wspólnicy będą zobowiązani do zwrotu otrzymanych środków. Również w przypadku niedokonania ogłoszenia w ogóle termin nie rozpocznie biegu, a dokonanie podziału nie będzie dopuszczalne. W konsekwencji nie zostaną przeprowadzone wszystkie czynności likwidacyjne wymagane przez prawo i nie będzie możliwe wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.
Warto w tym miejscu wskazać, że umowa spółki może przewidywać obowiązek dokonywania ogłoszeń również w inny sposób niż przez publikację w MSiG, np. przez publikację ogłoszenia w gazecie. W takim przypadku należy dokonać ogłoszenia zarówno w MSiG jak i sposób wskazany w umowie. Wówczas, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej, termin 6 miesięcy biegnie od dnia publikacji ostatniego z wymaganych przez KSH i umowę spółki ogłoszeń.
Dla przykładu: Jeśli ogłoszenie w MSiG zostało opublikowane 1 lutego a umowa spółki nie przewiduje innych sposobów dokonywania ogłoszeń, to termin 6 miesięcy upływa z końcem 1 sierpnia (niezależnie od tego czy dzień ten przypada w sobotę lub w dzień ustawowo uznany za wolny od pracy). Wówczas podział majątku, o ile doszło już do zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli (o czym poniżej), może najwcześniej nastąpić 2 sierpnia.
Zaspokojenie lub zabezpieczenie wierzycieli
Jak już zasygnalizowałam powyżej, drugim z warunków, który również musi zostać spełniony, aby możliwy stał się podział majątku jest zaspokojenie lub zabezpieczenie wszystkich wierzycieli spółki. Obowiązek zaspokojenia lub zabezpieczenia obejmuje wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności przed dokonaniem podziału majątku oraz tych, którzy co prawda swoich wierzytelności do tego czasu nie zgłosili, ale są spółce znani (tzn. tych, o których wiedzę posiada likwidator lub których wierzytelności wynikają z dokumentacji spółki, w tym w szczególności z dokumentacji księgowej). W efekcie przed podziałem należy zaspokoić tych wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności i a ich wierzytelności są wymagalne i bezsporne. Natomiast sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, którzy są spółce znani, ale się nie zgłosili, lub których wierzytelności nie są wymagalne albo są sporne, należy złożyć do depozytu sądowego.
Zgodnie z art. 279 KSH likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji i wezwać wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy. Termin ten może zostać wydłużony (na podstawie zapisów umowy sp. z o.o., uchwały wspólników lub decyzji likwidatorów), ale nie może zostać skrócony. Jeżeli w ogłoszeniu zostanie wskazany dłuższy termin na zgłaszanie wierzytelności niż trzy miesiące, to podział majątku nie może nastąpić przed upływem tego terminu.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że obowiązek zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzytelności przez spółkę istnieje także wówczas, gdy zgłoszenie wierzytelności nastąpiło po upływie 3 miesięcy, a nawet po upływie 6 miesięcy od daty publikacji ogłoszenia w MSiG , o ile zgłoszenie nastąpiło przed podziałem majątku. Wierzyciele, którzy nie zgłosili swoich roszczeń we wskazanym powyżej terminie ani nie byli spółce znani, mogą żądać zaspokojenia swoich należności z majątku spółki jeszcze niepodzielonego. Wspólnicy, którzy w ramach podziału majątku dokonanego po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, otrzymali w dobrej wierze przypadającą na nich część majątku spółki, nie są obowiązani do jej zwrotu w celu pokrycia należności spóźnionych wierzycieli. Zgodnie z powyższym obowiązek zwrotu powstanie m. in. w sytuacji, gdy wspólnicy otrzymali wypłaty mimo posiadanej wiedzy o istnieniu wierzytelności, które nie zostały zaspokojone lub zabezpieczone lub otrzymali wypłaty przed upływem 6-miesięcznego terminu.
Opisane powyżej warunki muszą zostać spełnione łącznie, by dopuszczalne było dokonanie podziału majątku sp. z o.o. Zatem nawet, gdy dokonano już zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczeń wszystkich wierzycieli, którzy się zgłosili lub byli spółce znani, to przed upływem 6-miesięcznego terminu od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli podział nie będzie możliwy. Podobnie będzie w odwrotnej sytuacji, gdy upłynął wskazany powyżej termin, ale nie zostały jeszcze zaspokojone lub zabezpieczone wszystkie wierzytelności. W takim przypadku podział również nie będzie możliwy.
Udziały w spółce z o. o. a podział majątku
Podział następuje bądź proporcjonalnie do posiadanych przez wspólników udziałów lub w inny przewidziany w umowie spółki sposób. Umowa może m.in. wskazywać, że wspólnik jest uprawniony do otrzymania większej części majątku niż przypadająca mu proporcjonalnie do posiadanych przez niego udziałów. Umowa może też przyznawać niektórym wspólnikom pierwszeństwo w zaspokojeniu ich roszczenia lub może przewidywać przeznaczenie majątku na inne cele (np. charytatywne).
Wielokrotnie w tym artykule wskazywałam, że zapisy umowy mogą odrębnie regulować niektóre kwestie związane z podziałem majątku spółki z o.o. Przed przystąpieniem do likwidacji należy zatem przeanalizować jej treść w celu weryfikacji postanowień w tym zakresie. Umowa spółki może na przykład przewidywać, że w ramach podziału wspólnikowi zostanie zwrócony składnik majątku wniesiony przez niego na pokrycie obejmowanych udziałów (najczęściej nieruchomości czy maszyny). Należy jednak podkreślić, że będzie to możliwe jedynie, gdy spółka po zaspokojeniu i zabezpieczeniu wierzycieli wciąż będzie dysponowała tym składnikiem majątku.
Na koniec warto wspomnieć, że przepisy wskazują termin, w którym najwcześniej może dojść do podziału. Likwidatorzy powinni jak najszybciej przystąpić do jego dokonania, jednak spółka nie popada w opóźnienie, jeśli nie dokona podziału w pierwszym możliwym dniu. W efekcie po stronie wspólników nie powstaje roszczenie do żądania odsetek za opóźnienie czy dochodzenia odszkodowania za szkodę przez nich poniesioną z tego tytułu. Wierzytelność o wypłatę części przypadającego wspólnikowi majątku powstaje dopiero z chwilą jej wypłaty przez spółkę. Nie powstaje ona w pierwszym dniu po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia w MSiG. Ma to umożliwić likwidatorom podjęcie czynności likwidacyjnych w sposób rzetelny i staranny. Po ich dokonaniu możliwym będzie wykreślenie spółki z KRS.
Masz więcej pytań odnośnie likwidacji spółki z o.o.? Nie zwlekaj i skontaktuj się z nami!
autor: r. pr. Patrycja Jurczok
Przeczytaj także:
Przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę
Likwidacja spółki akcyjnej krok po kroku
