Od 01 marca 2019 r. idzie nowe – czyli zmiany w kodeksie spółek handlowych

Kodeks spółek handlowych 2019 – poniżej prezentujemy zestawienie zmian jakie wprowadziła do Kodeksu spółek handlowych ustawa nowelizująca tj. ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U. z 2018 r. poz. 2244).

Ustawa faktycznie wprowadza dosyć dużo nowości, które mają na celu raczej uproszczenie funkcjonowania spółek handlowych w obrocie i wypełnienie ewentualnych luk. Większość zmian dotyczy spółek kapitałowych. Jedną z ważniejszych zmian są nowe regulacje art. 202 k.s.h. oraz ar. 369 k.s.h., które dotyczą wygaśnięcia mandatu członka zarządu. Zmiany odnajdziemy również względem spółki partnerskiej i spółki komandytowo-akcyjnej.

Zmiany w odniesieniu do spółek osobowych – wykaz

Spółka partnerska:

• w art. 97 k.s.h. dodano § 3 zgodnie, z którym członkiem zarządu jest co najmniej jeden partner. Członkiem zarządu może być także osoba trzecia.

Ustawodawca przewidział możliwość powołania zarządu w spółce partnerskiej. Rozwiązanie to jest jednak specyficzną cechą tej spółki na tle innych spółek osobowych. Podstawą skutecznego powołania zarządu w spółce partnerskiej muszą być jednak postanowienia umowy spółki, sama uchwała wspólników w tym przedmiocie nie jest wystarczająca. W skład zarządu mogą wchodzić wyłącznie osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych. Ograniczenie to wynika z analogicznego zastosowania art. 18 k.s.h.

Powołana na początku ustawa nowelizująca wprowadza obowiązek powołania do zarządu spółki partnerskiej przynajmniej jednego partnera. Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych nie precyzuje skutków powołania w skład zarządu wyłącznie osób trzecich. Należy przyjąć, że ich powołanie jest co do zasady skuteczne. Sprzeczne z prawem nie jest bowiem powierzenie funkcji członka zarządu spółki partnerskiej osobie trzeciej, ale niepowierzenie jej przynajmniej jednemu partnerowi. Tym samym, zarząd spółki partnerskiej, którego skład będzie sprzeczny z ustawą będzie organem niekompletnym, wobec czego w takiej sytuacji znajdą zastosowanie rozwiązania dotyczące organów kadłubowych (por. np. uchwała SN z 18.7.2012 r., III CZP 40/12, OSNC 2013, Nr 2)[1].

Spółka komandytowo-akcyjna:

• nowe brzmienie art. 149 § 1 k.s.h., zgodnie z którym wypowiedzenie umowy spółki przez komplementariusza i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne, jeżeli statut tak stanowi. Przepisy dotyczące spółki jawnej stosuje się odpowiednio

Do tej pory, aby doszło do wypowiedzenia umowy spółki przez komplementariusza niezbędne były postanowienia zawarte w statucie spółki. Od 01 marca 2019 r. wraz z wejściem w życie ustawy nowelizującej sytuacja ulegnie zmianie, bowiem od tego dnia znajdą odpowiednie zastosowanie przepisy o spółce jawnej. W tej ostatniej, na zasadach określonych w art. 61 § 1 k.s.h., wypowiedzenie takie jest dopuszczalne.

ZMIANY W ODNIESIENIU DO SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna:

• w art. 161 k.s.h. dodano § 4 zgodnie z którym zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji wymaga zawarcia umowy przez wspólników. Przepisu nie stosuje się do umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawartej zgodnie z art. 157¹.

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (z zastrzeżeniem możliwości jaką daje przyszłym wspólnikom art. 157¹ k.s.h. stanowiący o możliwości zawarcia umowy spółki elektronicznie, przy wykorzystaniu wzorca umowy). Z chwilą podpisania umowy spółki w formie aktu notarialnego mamy do czynienia z tzw. spółką z o.o. w organizacji[2]. Nowelizacja ta usunęła jakiekolwiek wątpliwości w sposobie dokonywania zmian umowy spółki w organizacji. Przed nowelizacją posiłkowano się w tym zakresie treścią art. 11 § 2 k.s.h., wskazującego na odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących właściwej spółki z o.o. (już po wpisie do rejestru przedsiębiorców KRS).

• zmiany w art. 193 – § 3 oraz § 4 k.s.h., które otrzymały następujące brzmienie:
  § 3 Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o której mowa w art. 191 § 1. Jeżeli uchwała zgromadzenia wspólników nie określa dnia dywidendy, dniem dywidendy jest dzień powzięcia uchwały o podziale zysku.§ 4. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli zgromadzenie wspólników nie określi terminu wypłaty dywidendy, jej wypłata powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy.
• w art. 195 k.s.h. dodano § 1¹ o następującej treści:
  W przypadku, gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy zwracają zaliczki w:

1) całości – w przypadku odnotowania straty albo

2) części odpowiadającej wysokości przekraczającej zysk przypadający wspólnikowi za dany rok obrotowy – w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy.

• w art. 202 k.s.h. dodano § 6, który wskazuje, że jeżeli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, członek zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników, o którym mowa w art. 233¹, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.

Już teraz pojawiają się głosy, że dodanie § 6 ogranicza poniekąd swobodę rezygnacji członka zarządu, przesuwając w efekcie okres wygaśnięcia mandatu. To z kolei może mieć wpływ na odpowiedzialność takiego członka zarządu.

W przypadku spółki akcyjnej, zmianie uległa natomiast treść art. 369 k.s.h. Dodano § 5¹ oraz § 5².

• w art. 231 k.s.h. uchylono § 4, który wyłączał możliwość pisemnego głosowania w sprawach zastrzeżonych do kompetencji zwyczajnego zgromadzenia wspólników (vide: art. 231 § 1 oraz
  2 k.s.h,).
• dodano art. 233¹ k.s.h., zgodnie z którym w przypadku, o którym mowa w art. 202 § 6 k.s.h. członek zarządu jest obowiązany zwołać zgromadzenie wspólników. Przepisu art. 235 § 1 nie stosuje się. (w przypadku spółki akcyjnej dodano: art. 397¹s.h.).
• swoistą nowością jest możliwość odwołania zgromadzenia wspólników. Na zasadach określonych w art. 235 § 4 k.s.h., zwołujący ma prawo odwołania zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem art. 236 § 3 (wspólnik lub wspólnicy, którzy zażądali zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, mają wyłączne prawo jego odwołania).
• kopia pełnomocnictwa – jak do tej pory, w razie niemożności udziału wspólnika w obradach zgromadzenia wspólników, wspólnik taki może ustanowić pełnomocnika. Zmieniony art. 243 § 3 k.s.h. przewiduje, że pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności. Natomiast kopię pełnomocnictwa dołącza się do księgi protokołów.
• w art. 276 k.s.h. dodano § 1¹ , który wskazuje, że sposób reprezentacji spółki w likwidacji określa się w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu. W każdym przypadku sąd może zmienić sposób reprezentacji spółki w likwidacji (w spółce akcyjnej dodano art. 463 § 3¹s.h.).
• w art. 531 k.s.h. dodano § 2¹, zgodnie z którym spółka, która w toku postępowania o prawo objęte wydzielonym majątkiem, nabyła w wyniku podziału przez wydzielenie część majątku spółki dzielonej, wstępuje do postępowania o to prawo w miejsce spółki dzielonej bez potrzeby uzyskania zgody strony przeciwnej.

Wydaje się, że dokonane zmiany powinny ułatwić funkcjonowanie spółkom w obrocie gospodarczym. Niektóre ze zmian mają charakter kosmetyczny inne wprowadzają pewnego rodzaju novum. Wszystko jednak po to jak się wydaje, by dopasować je do wymagań i praktyki obrotu gospodarczego.

 

Autor:  Alicja Olszar

 

[1] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2019, Legalis.

[2] Przymiot spółki w organizacji posiada także spółka zawiązana w tzw. trybie elektronicznym, bez względu na możliwy krótki termin trwania tego stadium; ibidem.

Pozostałe artykuły warte polecenia:

Beneficjent rzeczywisty – kim jest?

Sprzedaż udziałów w spółce z o.o

Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę komandytową

Założenie spółki z o.o.

Ostatnia chwila na zwołanie zgromadzenia wspólników spółki z o.o.